Hoe bewezen effectief is open dialogue?

Open Dialogue (OD) heeft sinds zijn intrede in de jaren ’80 wereldwijd veel navolging gevonden. Er zijn verschillende onderzoeken naar de effectiviteit gedaan, die nog niet eerder samen zijn gevoegd in een uitgebreide review. Benieuwd naar de laatste stand van zaken over OD?

OD is een methode die gaat over zowel het organiseren van een behandelsysteem als een vorm van therapeutische gespreksvoering (dialogisme) binnen dat systeem. OD heeft zich ontwikkeld tot zeven basisprincipes (Olsen et al., 2014). In het kort beoogt OD om acute zorg te bieden in de omgeving van de cliënt, waarbij het systeem betrokken wordt en waarbij transparantie en ‘denken met’ in plaats van ‘denken over’ de voorkeur heeft. OD werd in de jaren ‘80 ontwikkeld in Finland. Uit de eerste onderzoeken bleek dat OD leidde tot dat 70% van de mensen met een acute psychose binnen twee jaar nadien vrijwel geheel vrij van symptomen waren.

OD is vervolgens door verschillende landen overgenomen. Uit een eerdere review bleek dat de manier waarop OD geïmplementeerd is erg kan verschillen, omdat er bijvoorbeeld in sommige landen niet alle zeven basisprincipes worden toegepast. Dit maakt het lastig om systematisch onderzoek te doen naar de effectiviteit van OD. De onderzoekers van deze studie doen toch een poging en wilden alle huidige studies (zowel kwalitatief als kwantitatief) meenemen in een review naar de effectiviteit van OD.

Ze voerden een systematische search uit naar alle beschikbare literatuur over OD tot aan januari 2018. De titels en abstracts van 1777 artikelen werden gescreend. Hieruit kwam een selectie van 96 artikelen die op de hele tekst onderzocht werden, waarvan er uiteindelijk 23 studies (8 kwantitatieve studies en 16 kwalitatieve studies) overbleven die in de review werden meegenomen.

De kwantitatieve studies waren van matige kwaliteit; de samples waren klein, de uitkomstmaten varieerden, er ontbraken controlegroepen of de onderzoekers waren niet blind voor de uitkomst. Op basis van deze studies kan daarom geen uitspraak worden gedaan over de effectiviteit van OD.
Ook de kwaliteit van de kwalitatieve studies laat te wensen over. De samples waren klein en vaak werd niet beschreven hoe de deelnemers geselecteerd waren voor de studie (grote kans op bias). Gedegen uitleg over de methoden ontbrak in enkele studies. Verder bleek dat er grote verschillen zaten in de manier waarop OD geïmplementeerd was.

Kortom, de sterke variatie in toepassing van OD, het verschil in uitkomstmaten, en de matige kwaliteit van de studies naar OD betekenen dat er vandaag de dag geen uitspraak kan worden gedaan over de effectiviteit van OD. Omdat OD veel gebruikt wordt is kwalitatief goed onderzoek naar de effectiviteit van groot belang. In Londen loopt momenteel een vrij goede RCT om de effectiviteit te toetsen, maar resultaten zijn nog niet bekend.