Mindfulness is een staat van bewustzijn van het niet-oordelen en het accepteren van hier-en-nu ervaringen, zoals gedachten en lichaamssensaties. Stel dat je ook kan om mindful om te gaan met psychose, zoals stemmen horen, zou dat het lijden dan verminderen, en acceptatie van je psychose en jezelf bevorderen? Person-Based Cognitieve Therapie (PBCT) is een mindfulness groepsinterventie die dat beoogt. Maar werkt het ook?
PBCT integreert CGT-p en mindfulness, en is gericht op drie verschillende bronnen van lijden, te weten (1) overmatige achterdocht en disfunctionele opvattingen over stemmen (betekenisgeving aan symptomen), (2) zelf-ondermijnende reacties op psychose symptomen (bijvoorbeeld vermijdingsgedrag, vechten tegen de stemmen, piekeren), en (3) negatieve kernopvattingen over het zelf. De therapie bestaat uit 12 sessies van anderhalf uur, en combineert een leersituatie waarin de therapeut de richting van de oplossing aangeeft, een focus op positieve gedragsverandering, het doen van gedragsexperimenten en mindfulness oefeningen, en een sterke focus op leren door ervaring.
De aanpak werd ontwikkeld door een groep Britse psychose experts, die ook de eerste gecontroleerde studie uitvoerde naar groep PBCT voor mensen die last hebben van stemmen. In totaal 108 deelnemers met een diagnose schizofrenie of schizoaffectieve stoornis werden verdeeld in twee onderzoeksgroepen van ieder 54 patiënten. De ene groep kreeg groep PBCT (ondergebracht in 7 PBCT-groepen) en standaardzorg, de andere groep alleen standaardzorg. Beginmetingen werden verricht vooraf aan de indeling in de twee onderzoeksgroepen, en de uitkomsten werden geëvalueerd na afloop van de behandeling 4 maanden later, en bij follow-up na 10 maanden. Primaire uitkomstmaat was vergelijkbaar met ROM (Routine Outcome Monitoring), een maat voor algemeen psychologisch lijden (welzijn, problemen, functioneren, risico’s). Secundaire uitkomstmaat was de ernst van diverse aspecten van stemmenhoren, angst en depressie, en aan herstel gerelateerde doelen (bijvoorbeeld zelfvertrouwen). Ook werd de mate van deelname aan de PBCT-groepen gemeten.
Ofschoon er geen significante effecten gevonden werden op de primaire uitkomst, lieten de resultaten wel significante voordelen zien voor de PBCT-groepen in verminderd lijden ten gevolge van de stemmen, in het meer controle ervaren over de stemmen en in herstel. Dit is de eerste gerandomiseerde gecontroleerde studie naar groep CGT-p met dit effect. Ook rapporteerden de deelnemers in de PBCT-groepen niet alleen na afloop van de therapie lagere niveaus van depressie, maar ook bij follow-up.
Wat betreft de deelname aan de PBCT vielen er 8 deelnemers uit, 39 deelnemers (72%) namen aan minstens 8 sessies deel, en van hen die tenminste aan één sessie deelnamen, voltooiden 85% de therapie.
Kortom, groep PBCT lijkt behulpzaam voor het verminderen van depressie en last ten gevolge van stemmen horen, maar leidt niet tot betekenisvolle verbeteringen op het domein van welzijn, functioneren en acceptatie van psychose.
