Ik vermoed dat ik in de gaten word gehouden door de AIVD of een andere geheime dienst….
Wat is het?
“Bespioneren en beïnvloeden van politieke besluitvorming door andere staten is zo oud als de weg naar Rome.
Nog altijd gebeurt dat door direct menselijke contact, maar steeds meer worden (aanvullend) digitale middelen ingezet”.
Dit schrijft de AIVD in haar jaarverslag van 2017. Nieuwsberichten over het oppakken van Russische spionnen en hacks van sites die we veel en vaak gebruiken zijn regelmatig in het nieuws. Wanneer je al die berichten zo leest, zou je je zorgen kunnen gaan maken. Iedereen gebruikt internet, we appen met zijn allen heel wat af en delen allerlei info met elkaar via de “Cloud”. Is dat eigenlijk wel veilig? Wie kijkt er mee? En wat doen die instanties of landen eigenlijk met al die informatie?
Je zorgen maken over deze vragen is niet gek. We leven in een tijd van nieuwe media en plukken hier ook de vruchten van. Maar het kan zijn dat je je teveel zorgen gaat maken. Je durft geen gebruik meer te maken van allerlei handige diensten, en ziet steeds meer bewijzen dat bijvoorbeeld de Russen met je meekijken of de CIA je in de gaten houdt. Op die manier raak je angstiger en het kan zijn dat je steeds meer bewijs gaat zien voor dat jij in de gaten wordt gehouden.
Wat weten we er over?
Allerlei onderzoeken wijzen het uit en de AIVD bevestigt het: we worden allemaal wel (een beetje) in de gaten gehouden. Zodra je de supermarkt binnenstapt word je al in de gaten gehouden via de camera’s die daar hangen. Data verzameling door bijvoorbeeld Google of Facebook gebeurt op grote schaal, en in sommige gevallen kunnen geheime diensten toegang tot de data krijgen. Dat is een feit waar we weinig aan kunnen doen.
Maar wat betekent dat voor jou als individu? Ben jij als gemiddelde burger eigenlijk wel van belang? Het antwoord is vrij simpel: data van gewone individuele gebruikers zijn niet interessant voor landen of geheime diensten. Zo belangrijk zijn we niet. Is het dan niet om je boos over te maken dat dit gebeurt? Jazeker, privacy is een groot goed en het feit dat jouw persoonlijke berichtjes aan vrienden of familie door anderen gelezen kunnen worden, kan je erg boos of bang maken. Het kan ertoe leiden dat je steeds meer op je hoede raakt, en je beperkt in je dagelijks functioneren.
Wat kun je er aan doen?
Het kan zijn dat je veel piekert over bovenstaande dingen, helemaal geen gebruik meer durft te maken van internet of dat je geneigd bent om vooral te kijken naar bewijzen die je vermoedens ondersteunen. Bedenk je dan dat de neiging om alleen te letten op bewijzen dat je in de gaten wordt gehouden je ook op het verkeerde been kan zetten (lees bijvoorbeeld eens de ZZD over selectieve aandacht).
Verder is verstandig omgaan met je privégegevens natuurlijk wel raadzaam. Wanneer we weten dat bijvoorbeeld Google op grote schaal surfgedrag bijhoudt, kun je overwegen om een andere browser te gebruiken (zie hieronder enkele tips). Datzelfde geldt voor chatdiensten zoals WhatsApp of je e-mail. Het is prima om je af en toe af te vragen met wie je je info deelt en wat daar mogelijk mee gedaan wordt.
Maar, bedenk je dat jij als individu niet belangrijk bent voor grote diensten en dat jouw data opgaan in het grotere geheel. Geheime diensten weten heel goed op welke details ze mogelijk gevaarlijke berichten moeten selecteren. Ze zijn echt niet geïnteresseerd in jouw vakantiefoto’s, je chatsessie met je broer, of je zoektocht naar nieuwe sneakers op internet.
Mocht je overwegen om over te stappen op diensten die iets meer zorgvuldigheid betrachten met het delen van gegevens, dan zijn hier enkele suggesties:
- Internet zoekmachine: Duck duck go -> www.duckduckgo.com Deze zoekmachine maakt anoniem zoeken mogelijk en houdt geen profiel bij van je zoekopdrachten
- Signal: chatdienst die je kunt gebruiken (zoals WhatsApp). Signal verstuurt je berichten versleuteld (zgn. end-to-end encryptie). De sleutel wordt niet op de server van Signal opgeslagen, maar op het toestel van de gebruiker zelf. Daardoor kan Signal zelf de gesprekken niet ontcijferen, ook niet als ze daarvoor een verzoek krijgen van politie of inlichtingendiensten.
- Om de kans op hacken zo klein mogelijk te houden kan je het beste voor alle sites die je gebruikt verschillende wachtwoorden gebruiken. Vernieuw deze wachtwoorden eens of twee keer per jaar. Wil je extra voorzichtig zijn? Maak dan gebruik van two-factor authentication. Dit is een methode waarbij je twee stappen moet doorlopen om ergens toegang tot te krijgen, meestal via een inlognaam en wachtwoord, gevolgd door een sms code.