Door Helga Ising
We wisten al dat het werkt om piekeren te verminderen bij paranoia. In dit artikel wordt (middels een ingewikkelde netwerkanalyse) aangetoond dat piekeren ook verband heeft met hallucineren.
Misbruik komt veel voor, ongeveer 11% van de vrouwen en 5% van de mannen zijn slachtoffer van seksueel misbruik. Mensen die misbruik hebben meegemaakt in hun jeugd lopen een groter risico om opnieuw slachtoffer te worden. Ook verhoogt het de kans op het ontstaan van psychische klachten, zowel psychotisch als niet-psychotisch.
Tegenwoordig is er veel aandacht voor netwerkbenaderingen waarbij psychopathologie wordt beschouwd als individueel netwerk van symptomen. Zo is men ook op het idee gekomen dat niet-psychotische symptomen mogelijk de relatie tussen nare gebeurtenissen en psychose beïnvloeden. De onderzoekers wilden testen of seksueel misbruik, zowel in de kindertijd als in het volwassen leven, psychotische symptomen veroorzaakt – en dan specifiek door het effect ervan op het uitlokken van affectieve symptomen.
Om dit te onderzoeken zijn er twee Engelse datasets gebruikt. De eerste stamt uit 2007 (N=5.954) en de tweede uit 2014 (N=5.946). Er werd ‘Directed Acyclic Graph’ (DAG) analyse toegepast, oftewel een ‘gerichte acyclische grafiek’. Deze wordt gebruikt om kansen, connectiviteit en causaliteit te modelleren. Het is een specifieke vorm van een netwerkanalyse die visueel wordt weergegeven met knooppunten en randen.
Tegen verwachting in bleek paranoia erg vroeg in de causale keten te zitten, vrij direct als gevolg op seksueel misbruik en pesterijen. Later ontstaan pas affectieve symptomen en hallucinaties, deels mede het gevolg van paranoia. Voor hallucinaties golden dus andere bevindingen dan voor paranoia; hallucinaties leken meer een eindpunt van de toename van psychopathologie te vormen. Piekeren was hierin een sterke factor.
Deze data staan deels in contrast met eerdere bevindingen dat piekeren, negatieve stemming, en andere problemen (onzekerheid, insomnia) deels voorafgaan aan paranoia. Dat is vermoedelijk wel zo, maar mogelijk is het dus ook voor een groot gedeelte andersom: dat paranoia deze symptomen weer versterkt. Piekeren komt wel weer als relevant mechanisme terug, zoals ook eerdere studies veelal aantonen binnen de algemene psychopathologie (de ‘p-factor’ bijvoorbeeld) alsook binnen psychose problematiek.
