Casusconceptualisatie (CC), of ook wel probleemformulering genoemd, wordt gezien als het hart van CGT en CGTp, in termen van begrijpen hoe de actuele problematiek van de cliënt samenhangt met zijn verleden en leergeschiedenis, door welke factoren die problematiek in stand wordt gehouden, en hoe het daarmee richting geeft aan het behandelplan. Maar wat zijn nu de essentiële ingrediënten van de CC en in welke mate bestaat daarover consensus tussen experts?
CC wordt ook wel beschouwd als de link tussen theorie, onderzoek en praktijk, en als een levend document dat voortkomt uit de samenwerking tussen cliënt en therapeut. Consensus over wat daar dan in moet staan zou wel behulpzaam zijn, want als cognitieve gedragstherapeuten geen overeenstemming vinden over de inhoud van de CC, dan is het ook niet waarschijnlijk dat ze het met elkaar eens zullen zijn over wat nu het beste behandelplan is en zullen de uitkomsten van de behandelingen vermoedelijk uiteenlopen.
In deze studie werd de Delphi-methode gebruikt om consensus te bereiken in het vaststellen van de meest essentiële componenten van CC in de behandeling van stemmen en overmatige achterdocht. Daaraan leverde een panel van 78 zeer zorgvuldig uitgekozen CGTp experts uit 12 verschillende landen hun bijdrage. Het ordenen van gegevens werd gebaseerd op het 5 P’s model:
- Presentie van de kernklachten
- Predispositie (risico)factoren
- Precipiterende factoren (triggers van psychose)
- Perpetuating (in standhoudende) factoren
- Protectieve factoren (krachten, functionele coping, e.d.).
Door middel van een uitvoerige elektronische en manuele zoektocht door de literatuur werden in totaal 180 kerncomponenten van CC geselecteerd (90 voor stemmen horen en 90 voor overmatige achterdocht). Indien meer dan 80% van de panelleden een item aanwees als essentieel werd het item geïncludeerd. Uiteindelijk werden 7 kerncomponenten door meer dan 80% van de panelleden onderschreven, in termen van de 5 P’s: één Presentie issue en 6 ‘Perpetuating’ factoren. Voor zowel stemmen als voor overmatige achterdocht werden precies dezelfde items onderschreven. Het betroffen de volgende essentiële ingrediënten:
- Het Presentie issue betrof het identificeren van risico voor zichzelf en/of anderen (bijv. gehoorzamen aan bevelshallucinaties, zelfverwaarlozing, zelfbeschadiging, suïcideplannen).
- De zes ‘Perpetuating’ in standhoudende factoren betroffen:
- Actuele opvattingen betreffende de symptomen (bijv. dat stemmen kwaadwillend zijn)
- Actuele opvattingen over zichzelf (bijv. dat de persoon het verdient om kwaad aan te worden gedaan)
- Actuele opvattingen over anderen (bijv. dat anderen de persoon anders bejegenen omdat hij stemmen hoort, of dat anderen gevaarlijk zijn en intentie hebben om kwaad te doen)
- Gedragsmatige kenmerken zoals disfunctionele coping (bijv. drinken ter vermindering van de last van stemmen of ter vermindering van piekeren over de ‘dader’
- Veiligheidsgedrag (bijv. subtiel vermijdingsgedrag, of goedmaakgedrag om de stemmen tegemoet te komen)
- Emoties die direct geassocieerd zijn aan stemmen of overmatige achterdocht (bang, boos, bedroefd, beschaamd).
De onderzoekers concludeerden dat de bevindingen uniek zijn vanwege het feit dat een robuust panel van internationale psychose experts consensus bereikten over het belang van een beperkte CC met een focus op in standhoudende factoren om verandering te realiseren.
Interessant en relevant is dat het ontwerp van de huidige Gedachten Uitpluizen probleemformulering zoals deze is opgenomen in alle GU CGTp protocollen, voorzien is van ruimte voor alle genoemde CC-essentialia en dus zeer geschikt is om mee te werken, voor zover er inhoudelijk nadrukkelijk gericht wordt op risicovol gedrag en in standhoudende factoren.
Artikel
