Komt dit je bekend voor? Je voelt je telefoon trillen, je vist hem uit je broekzaak omdat je zou zweren dat je iets voelde, alleen om te constateren dat er geen telefoontje of berichtje is… Tegenwoordig wordt er steeds meer onderzoek gedaan naar dat soort spooksignalen, en problemen die hier verband mee houden. En is het verstandig om er hulp voor te zoeken?

Allereerst, je bent niet alleen! Veel mensen die een telefoon hebben, hebben hier waarschijnlijk al eens mee te maken gehad. Volgens onderzoek zo’n 27.4% tot 89% van de volwassenen: Een trilling, piepje of lichtsignaal, met een overkoepelende term worden deze fantoommeldingen ook wel Phantom Phone Signals (PPS) genoemd. Er is echter nog weinig bekend over het voorkomen van PPS onder schoolgaande jongeren, terwijl die groep het vaakst van iedereen op hun scherm kijkt. De auteurs stelden zich de vraag in hoeverre emotionele en aandachtsproblemen onder kinderen en jongeren samenhangen met PPS.

In deze Italiaanse studie zijn daarom aan 2959 schoolstudenten (van 12 scholen) tussen 10 en 14 jaar, die in het bezit zijn van een mobiel, de volgende drie vragen voorgelegd: (1) Is het ooit gebeurd dat je je smartphone hoorde of voelde rinkelen of trillen, maar niets zag wanneer je je telefoon controleerde? Zo ja, hoe vaak? (2) Is er ooit een periode geweest waarin je je smartphone gebruik als overmatig zou beoordelen? Zo ja, hoe vaak? (3) Is het ooit gebeurd dat je voortdurend je smartphone controleerde om zoveel mogelijk gesprekken op sociaal media (zoals Facebook of Twitter) te volgen? Zo ja, hoe vaak? De frequenties werden beantwoord op schaal van 0 tot 10. Algemene psychopathologie werd in kaart gebracht met de “Strengths and Difficulties Questionnaire (SDQ)’. De SDQ bestaat uit 25 vragen die in 5 subschalen onderverdeeld kunnen worden: emotionele symptomen, gedragsproblemen, problemen met hyperactiviteit/onoplettendheid, problemen met leeftijdgenoten en pro sociaal gedrag.

Wat zijn de belangrijkste resultaten? Bijna 60% van de jongeren rapporteerde PPS (vergelijkbaar met volwassenen populaties). Het kwam net iets vaker voor bij meisjes (53.1%) die dan ook net iets ouder waren. Daarnaast vonden de onderzoekers een verband tussen het ervaren van PPS, emotionele problemen en driftbuien. Echter moet hier wel genoemd worden dat de SDQ vragenlijst weinig betrouwbaar was, wat het interpreteren ervan lastig maakt. Maar een ding is wel zeker: ‘Phantom Phone Signals’ onder jongeren zijn dus, net als andere buitengewone ervaringen, veelvoorkomend en ondanks een mogelijk verband met problemen in de meeste gevallen gewoon onschuldig! En uiteindelijk is het toch ook wel geruststellend dat je niet de enige bent die zich voor de gek laat houden door zijn telefoon! 

Simone Pisano, S., Muratori, P., Senese, V.P., Gorga, C., Siciliano, M., Carotenuto, M., Iuliano, R., Bravaccio, C., Signoriello, S., Gritti, A., Pascotto, A., & Catone, G. (2019). Phantom Phone Signals in youths: Prevalence, correlates and relation to psychopathology. PLOS One. Artikel