De Covid-19 uitbraak heeft veel onzekerheid gecreëerd voor bijna iedereen. Het gevoel om zo weinig controle te hebben heeft er bij sommigen voor gezorgd dat ze zijn gaan paniek-winkelen om toiletrollen en mondkapjes in te slaan. Dit soort gedrag wordt beschouwd als dwangmatig gedrag en is vaak gerelateerd aan angst en magisch denken.
Moeite met onzekerheid speelt dus eigenlijk een belangrijke rol in het activeren van psychologische mechanismen, zoals magisch denken. Magisch denken wordt dan ingezet om het eigen gevoel van controle en invloed op de situatie en de toekomst te vergroten. Soms ontwikkelen mensen pseudowetenschappelijke overtuigingen die ervoor zorgen dat we ons meer veilig voelen en een verklaring vinden of betekenis geven voor de onzekere omstandigheden. Echter, pseudowetenschappelijke overtuigingen hebben ook een keerzijde want ze kunnen iemands gedrag nadelig beïnvloeden en mogelijk ook de geestelijke gezondheid. In sommige gevallen veroorzaken ze zelfs zoveel lijdensdruk en hinder dat ze beschouwd kunnen worden als klachten die passen binnen het psychose continuüm model.
De voorliggende studie kijkt naar de impact van de sociale quarantaine (53 dagen) in Spanje, tijdens de COVID-19-crisis, op magisch denken, pseudowetenschappelijke overtuigingen, afwijkende percepties en psychotische klachten bij gezonde proefpersonen uit de algemene bevolking.
In totaal deden 174 mensen (99 vrouwen en 75 mannen; gemiddelde leeftijd 28.8 jaar) uit de algemene bevolking mee met de enquêtes. Zij vulden de volgende vragenlijsten in: (1) MMSI-2-R (Multivariable multiaxial suggestibility inventory): deze meet ervaringen op gebied van waarnemingen en paranoïde ervaringen, (2) ASGS (Australian sheep-goat scale): 18 stellingen over pseudowetenschappelijke geloven en ervaringen (bijvoorbeeld ‘Ik geloof in het bestaan van een zesde zintuig’ of ‘Ik geloof in een leven na de dood’), en (3) CAPE-42 (Community assessment of psychic experiences-42). De vragenlijsten werden voor en na de COVID-19 quarantaine ingevuld.
Na de quarantaine was er sprake van meer positieve psychotische symptomen, meer depressieve symptomen, meer perceptuele veranderingen, en ook geloofde men sterker in pseudowetenschappelijke overtuigingen. Op gebied van de waarnemingsstoornissen was er vooral vaker sprake van depersonalisatie en derealisatie-klachten. Ook waren mensen meer paranoïde dan voor de quarantaine. Er was geen verandering in negatieve symptomen.
De psychische gevolgen van de corona quarantaine voor ‘gezonde’ mensen zijn dus aanzienlijk en kunnen misschien ook nog langere tijd merkbaar zijn en leiden tot psychische problemen. Als we dit verder doordenken dan kunnen we ons voorstellen (en misschien ken je zelfs voorbeelden uit je eigen praktijk), dat de gevolgen van de sociale quarantaine bij mensen met ernstige psychische klachten zelfs nog veel erger zijn!
Bron:
Escolà-Gascón, A., Marín, F., Rusiñol, J. & Gallifa, J. (2020). Pseudoscientific beliefs and psychopathological risks increase after COVID-19 social quarantine. Globalization and Health 16:72. https://doi.org/10.1186/s12992-020-00603-1
