Een onderzoek naar de relatie tussen het zelfbeeld en de inhoud van auditieve hallucinaties

Veel hallucinaties hebben een negatieve, kritische inhoud. In dit artikel wordt onderzocht of de inhoud van hallucinaties gerelateerd is aan de ideeën van de stemmenhoorder over zijn of haar “zelf”. Het theoretische model ten grondslag aan dit artikel is het zelfdiscrepantie-model.

Dit model stelt het “zelf” kan worden gedefinieerd in vier type opvattingen:

  • het “actual self” (hoe iemand zichzelf ziet)
  • het “ideal self” (hoe iemand zou willen zijn)
  • het “ought self” (hoe iemand vindt dat hij zou moeten zijn)
  • het “feared self” (waar iemand bang voor is om te zijn).

Met behulp van vragenlijsten waarin wordt gevraagd hoe ver een persoon zijn of haar “actual self” af vindt staan van de andere domeinen van het zelf (“ideal, ought en feared self”) worden de zogenaamde zelfdiscrepanties in kaart gebracht. Onderzoek heeft al laten zien dat een hoge mate van zelfdiscrepantie kan samenhangen met psychopathologie, zoals depressie en angststoornissen.

De huidige studie richt zich op de relatie tussen zelfbeeld en hallucinaties. Vooral wordt de relatie bekeken tussen de zelfdiscrepanties van de persoon en de zelfdiscrepanties die de stemmen benoemen. Bij de 86 stemmenhoorders aan de studie werden de volgende discrepanties in kaart gebracht vanuit het standpunt van de deelnemer zelf: actual-ideal (daadwerkelijk zelf ten opzichte van ideaal zelf; liefst een klein verschil), actual-ought (daadwerkelijk zelf ten opzichte van hoe je denkt te moeten zijn; ook liefst een klein verschil) en actual-feared (daadwerkelijk zelf ten opzichte van waar je bang voor bent te zijn; dit is het liefste een groot verschil). Dezelfde drie discrepanties werden in kaart gebracht voor het beeld dat door de stemmen geven. Dat zijn dus de zelfdiscrepanties vanuit het standpunt van de stemmen.

De resultaten laten zien dat de discrepanties vanuit de stemmen aansluiten bij de discrepanties vanuit perspectief van de stemmenhoorder zelf. Dit is uiteraard in lijn met de verwachting. Even een klein uitstapje…

De top 3 van meest gehoorde kwalificaties gegeven door de stemmen in deze studie is als volgt:

  • 1. Je bent lelijk
  • 2. Je bent lui
  • 3. Je bent dom.

Het gaat dus vooral om uitspraken van “feared self”, en minder met ideal en ought. En de discrepanties waren hier vaak klein, wat ongunstig is (“feared self” en “actual self” dichtbij elkaar).

Met deze studie wordt opnieuw bewezen dat de stemmen op een betekenisvolle manier gerelateerd zijn aan het zelfbeeld van de stemmenhoorder en dat het nut heeft om te vragen naar de inhoud van de stemmen en daar vervolgens mee aan de slag te gaan.

De inhoud van de stemmen geeft dus input voor het werken aan de verbetering van het zelfbeeld. De auteurs gaan nog echter een stapje verder in hun interpretatie van de resultaten in het licht van het zelfdiscrepantie-model. Ze geven aan dat de zelfdiscrepanties die door de stemmen naar voren worden gebracht ook gebruikt kunnen worden om de functie van de stemmen in kaart te brengen. Ze geven namelijk iets weer van de issues die spelen in het zelfbeeld van de stemmenhoorder. Mogelijk kan in de behandeling aan de slag worden gegaan met de zaken die iemand eigenlijk aan zichzelf zou willen verbeteren en kan er ook ruimte zijn voor het waarderen en naar voren brengen van de mooie kanten van het zelf.

Scott, M., Rossell, S.L., Toh, W.L., and Thomas, N. (2020). Understanding the role of self in auditory verbal hallucinations using a self-discrepancy paradigm. Psychology and Psychotherapy: Theory, Research and Practice. DOI:10.1111/papt.12276

Artikel