Stemmen horen kan samengaan met stress en negatieve emoties als angst, verdriet en boosheid. Het cognitieve model gaat ervan uit dat deze reacties afhangen van de betekenis die eraan wordt gegeven. Stemmen kunnen bijvoorbeeld als zeer machtig worden beschouwd, en veiligheidsgedrag is dan een logisch gevolg. Veiligheidsgedrag houdt het probleem dan vervolgens in stand, doordat de opvattingen niet meer weerlegd worden, zegt het cognitieve model. In deze studie werden deze aannames onderzocht met dagelijks veel herhaalde metingen (ESM).

Tot nu toe is de relatie tussen veiligheidsgedrag en lijdensdruk bij het horen van stemmen onderzocht met cross-sectioneel onderzoek: men onderzoekt of er sprake is van een verband tussen de twee. Zo heeft men kunnen vaststellen dat het veranderen van de reactie op een stem kan leiden tot veranderingen in de manier waarop iemand tegen zijn stem aankijkt. Iemand kan bijvoorbeeld leren dat een stem minder macht heeft dan hij dacht, waardoor het krijgen van een opdracht minder beangstigend is. Dit onderzoek is retrospectief: je kijkt naar een verschil tussen een moment in het heden en een moment in het verleden. Binnen de huidige studie is gebruik gemaakt van de experienced sampling method (ESM). Hierbij kregen 35 deelnemers een smartphone die gedurende 9 dagen, 10 x per dag op willekeurige tijdstippen een seintje gaf. Op dat moment kregen deelnemers 8 vragen voorgelegd. Op deze manier werd real-time gemeten hoeveel spanning de deelnemer ervoer bij de stemmen, wat de reactie was op de stemmen (weerstand bieden of gehoorzamen), welke kenmerken de stemmen hadden (intensiteit en negatieve inhoud) en welke betekenis aan de stem werd gegeven (dominantie, oncontroleerbaarheid, opdringerigheid). De onderzoekers wilden hiermee het cognitief model bij stemmen onder de loep nemen. Daarbij werd gekeken of emotionele reacties en gedrag bij stemmen óók gemeten over de dag worden bepaald door de betekenis die mensen aan hun stem geven. Verder werd onderzocht of het toepassen van veiligheidsgedrag gedurende de dag een onderhoudende en/of verergerende uitwerking heeft op de betekenisgeving en de lijdensdruk bij stemmen.

Uit het onderzoek komt inderdaad naar voren dat de betekenis die mensen aan hun stemmen geven invloed heeft op het veiligheidsgedrag wat plaatsvindt op een bepaald moment. Dit sluit aan op het cognitieve model. Het idee dat stemmen oncontroleerbaar zijn leidt zowel tot gehoorzamen aan, als weerstand bieden tegen de stemmen. Het idee dat stemmen zeer dominant zijn leidt alleen tot gehoorzamen. Opvallend is, dat er geen bewijs wordt gevonden dat de mate waarin de stem als opdringerig wordt beschouwd, invloed heeft op het soort veiligheidsgedrag dat wordt toegepast.

Verder blijkt dat de lijdensdruk bij deelnemers gedurende de dag toeneemt, zowel wanneer ze gehoorzamen aan, als wanneer ze weerstand bieden tegen stemmen.

Omgekeerd worden erg geen aanwijzingen gevonden dat de mate van lijdensdruk leidt tot een toename van veiligheidsgedrag. Veiligheidsgedrag lijkt zelf wel een rol te spelen in het onderhouden en verergeren van stress en negatieve betekenisgeving. De betekenis die aan stemmen wordt gegeven speelt mogelijk een mediërende rol tussen het veiligheidsgedrag en de emotionele reacties op stemmen gedurende de dag.

De onderzoekers vonden ook dat de intensiteit en negatieve inhoud van stemmen invloed hebben op lijdensdruk bij het horen van stemmen, los van de betekenis die aan stemmen wordt gegeven. Volgens de onderzoekers kan dit betekenen dat de rol van specifieke eigenschappen van stemmen bij het ervaren van lijdensdruk in het dagelijks leven wellicht wordt onderschat binnen het cognitieve model.

Fielding-Smith SF, Greenwood KE, Wichers M, Peters E, & Hayward M (2020). Associations between responses to voices, distress and appraisals during daily life: an ecological validation of the cognitive behavioural model. Psychological Medicine, epub ahead of print. Artikel