Door Eva de Bruin
De meest voorkomende wanen zijn achtervolgingswanen, betrekkingswanen en grootsheidswanen. Ze komen trans-diagnostisch voor en gaan vaak gepaard met veel last. Ook bestaan er mildere waanachtige belevingen in de algemene bevolking. Er zijn veel verschillende modellen om wanen te begrijpen, sommige ook goed onderzocht. Welke doet het beter? …
Er zijn heel denkvalkuilen bedacht, van pessimisme tot overgeneraliseren, van sociaal-cognitieve inhibitie tot confirmatiebias. Voor ieder wat wils? Onderzoekers reviewden de literatuur, op zoek naar dankvalkuilen die echt als medeveroorzaker of instandhouder gelinkt kunnen worden aan paranoia.
Sinds de term “borderline” een halve eeuw geleden in het leven werd geroepen (als een soort grensgebied tussen neurose en psychose), maken psychotische verschijnselen deel uit van de classificatie ‘borderline persoonlijkheidsstoornis’. Maar over die verschijnselen bestond lang onduidelijkheid. Gelukkig komt hierin toenemend verheldering.
Wie kent niet termen als “quasi psychotische gedachten” …
Wiskundige modellen gebruiken om menselijke denk- en besluitvormingsprocessen te onderzoeken heeft een lange traditie. Maar het wiskundig perspectief krijgt zelden aandacht in de Nieuwsbrief. Toch zijn de uitgangspunten, analysemethoden en resultaten superinteressant. Dus: (never mind the math), here’s the delusion machine!
Waarschuwing: het hele artikel lezen wordt afgeraden voor wie een …
Er is veel onderzoek gedaan naar paranoia, waardoor er meer zicht is op achterliggende cognitieve processen en aangrijpingspunten voor de psychologische behandeling. Over grootheidswanen weten we minder. Wat verbazingwekkend is aangezien grootheidswanen – na paranoïde wanen – de meest voorkomende vorm van wanen zijn. De onderzoekers vroegen zich daarom af …
Cognitieve gedragstherapie richt zich op opvattingen die lijden met zich meebrengen en veelal vermijdings gedragingen die het probleem consolideren. Veel opvattingen kunnen als verwachtingen over gevolgen van handelen met gedragsexperimenten getoetst worden. Maar sommige opvattingen verzetten zich tegen empirisch ervaren tegenspraak. …
We weten al dat negatieve gevoelens centraal staan bij het ontstaan van wanen en het in stand blijven ervan. Een toename van angst of depressie leidt tot een verergering van achterdochtige gedachtes, dat terwijl andersom de aanwezigheid van achterdocht geen negatieve emotie voorspelt. Uit onderzoek blijkt zelfs dat vermindering van …
Grootheidswanen zijn – na paranoïde wanen- de meest voorkomende vorm van wanen. Naar achterdocht en paranoïde wanen wordt veel onderzoek gedaan. We krijgen dan ook steeds meer zicht op de achterliggende mechanismen en van daaruit aangrijpingspunten voor de psychologische behandeling ervan. Heel anders is het bij grootheidswanen. Er wordt verbazingwekkend …
In een enquête staat de stelling “Ik ben ervan overtuigd dat er samenzweringen schuilgaan achter veel dingen in de wereld”. Bedenk nu tien sociaal-maatschappelijke en psychologische kenmerken, waarvan jij inschat dat die passen bij mensen die deze vraag bevestigend beantwoorden (bv ‘rijk’ of juist ‘arm’). Neem als hulpmiddel gerust een …
Van erotomanie is sprake wanneer iemand er zeer sterk van overtuigd is dat een ander verliefd is op hem/haar, terwijl daar absoluut geen sprake van is. Dit kan veel problemen geven, voor beide partijen. Hoewel het niet vaak voorkomt, kunnen we ons wel afvragen hoe zo’n overtuiging ontstaat, en hoe …